اگر تا به حال با حمل‌ونقل بین‌المللی کالا سروکار داشته‌اید، حتماً ترم EX Works (تحویل در مبدأ) را شنیده‌اید. ترم یا اصطلاح EXW یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین اصطلاحات اینکوترمز 2020 و نسخه‌های قبل از آن هست که در قراردادهای خرید و فروش بین‌المللی استفاده می‌شود.
EX Works یعنی چه؟ خیلی ساده بگوییم، وقتی یک فروشنده کالا را تحت شرایط EXW می‌فروشد، مسئولیت او فقط تا جلوی درِ انبار یا کارخانه خودش است. یعنی کالا را در محل خودش آماده می‌کند و خریدار باید همه مراحل بعدی، از بارگیری گرفته تا ترخیص گمرکی و حمل بین‌المللی، را خودش انجام دهد.
این روش بیشتر برای خریدارانی مناسب است که در حمل‌ونقل بین‌المللی تجربه دارند و می‌توانند به‌خوبی از پس هماهنگی‌های لازم بربیایند. اما در عین حال، چالش‌های خاص خود را هم دارد که در ادامه مقاله به آنها می‌پردازیم.
قوانین EX Works در اینکوترمز 2020
اینکوترمز (Incoterms) هر ۱۰ سال یک‌بار توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) به‌روزرسانی می‌شود تا با شرایط جدید تجارت جهانی هماهنگ شود. آخرین نسخه، یعنی اینکوترمز 2020، تغییرات مهمی را در برخی از اصطلاحات تجاری ایجاد کرده است، اما شرایط EX Works (EXW) نسبت به نسخه 2010 بدون تغییر باقی مانده است.
آیا EX Works در اینکوترمز 2030 تغییر خواهد کرد؟
از آنجایی که EXW در بسیاری از کشورها چالش‌های حقوقی و گمرکی دارد (به دلیل پیچیدگی‌های ترخیص کالا و مسئولیت‌های خریدار)، برخی کارشناسان معتقدند ممکن است در نسخه آینده اینکوترمز، تغییراتی در آن ایجاد شود یا کمتر مورد استفاده قرار بگیرد. با این حال، تا آن زمان، EX Works همچنان یکی از رایج‌ترین ترم‌ها در معاملات بین‌المللی خواهد بود.
مزایا و معایب استفاده از EX Works در تجارت بین‌المللی
ترم EX Works (تحویل در مبدأ) یکی از رایج‌ترین روش‌های حمل‌ونقل کالا در معاملات بین‌المللی است. این روش به دلیل سادگی و کاهش تعهدات فروشنده، در بسیاری از قراردادهای تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما مانند هر روش دیگری، EXW نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.
مزایای ترم EX Works
🔹 حداقل تعهد برای فروشنده: فروشنده فقط موظف است کالا را در محل تعیین‌شده (مثل انبار یا کارخانه) آماده کند و پس از آن، هیچ مسئولیتی در قبال حمل، بیمه یا ترخیص ندارد.
🔹 کنترل بیشتر برای خریدار: خریدار می‌تواند تمام مراحل حمل‌ونقل، بیمه و ترخیص را خودش مدیریت کند و شرکت‌های حمل‌ونقل یا بیمه‌گران موردنظرش را انتخاب کند. این باعث بهینه‌سازی هزینه‌ها و انتخاب مسیرهای مناسب‌تر می‌شود.
🔹عدم نیاز به درگیری با قوانین گمرکی برای فروشنده: در برخی کشورها، فرآیندهای گمرکی پیچیده هستند. EXW به فروشنده این امکان را می‌دهد که از این مراحل دور بماند و تمام مسئولیت‌ها را به خریدار واگذار کند.
🔹مناسب برای خریدارانی که تجربه حمل دارند: شرکت‌هایی که در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی تخصص دارند، می‌توانند با استفاده از EX Works، فرآیند حمل را به نفع خود مدیریت کنند و هزینه‌های اضافی را کاهش دهند.
معایب ترم EX Works
🔸 ریسک و هزینه‌های بالا برای خریدار: از لحظه‌ای که کالا در محل فروشنده تحویل داده می‌شود، تمام هزینه‌های حمل، بیمه، ترخیص و عوارض گمرکی بر عهده خریدار است. اگر خریدار تجربه کافی نداشته باشد، ممکن است با هزینه‌های اضافی و تأخیرهای غیرمنتظره مواجه شود.
🔸مشکلات گمرکی در کشور مبدأ: در برخی کشورها، گمرک اجازه نمی‌دهد که یک فرد یا شرکت خارجی (خریدار) کالا را ترخیص کند. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات قانونی شود و فرآیند ترخیص را پیچیده کند. به همین دلیل، در بسیاری از موارد، FCA (تحویل به حمل‌کننده) به جای EXW پیشنهاد می‌شود.
🔸عدم مسئولیت فروشنده در بارگیری: در شرایط EXW، فروشنده حتی مسئول بارگیری کالا روی وسیله نقلیه خریدار نیست. اگر خریدار نتواند تجهیزات یا نیروی لازم برای بارگیری را تأمین کند، ممکن است با تأخیر یا هزینه‌های اضافی مواجه شود.
🔸احتمال بروز اختلاف بین طرفین: گاهی فروشنده و خریدار در مورد زمان دقیق تحویل، نحوه بسته‌بندی یا آماده‌سازی کالا دچار اختلاف می‌شوند. اگر این موارد به‌وضوح در قرارداد ذکر نشود، ممکن است مشکلات حقوقی به وجود بیاید.
تلفن: 000 245 59 021 - ایمیل: info@sta-transport.com - info@stashipping.com
وظایف و مسئولیت‌های فروشنده در تحویل EX Works
در شرایط EX Works (تحویل در مبدأ)، فروشنده کمترین میزان مسئولیت را در مقایسه با سایر ترم‌ها دارد. به‌طور خلاصه، وظیفه او فقط این است که کالا را در محل تعیین‌شده (مثلاً انبار، کارخانه یا کارگاه) آماده کند و خریدار را از این موضوع مطلع کند. بعد از آن، دیگر مسئولیت خاصی بر عهده فروشنده نیست.
مسئولیت‌های فروشنده در EX Works:
- آماده‌سازی کالا: فروشنده باید کالا را طبق قرارداد تولید یا آماده کند.
- بسته‌بندی مناسب: کالا باید مطابق استانداردهای تعیین‌شده در قرارداد بسته‌بندی شود. اگر قراردادی در این زمینه وجود نداشته باشد، بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای باشد که در حین حمل‌ونقل آسیب نبیند.
- اطلاع‌رسانی به خریدار: فروشنده باید به خریدار اطلاع دهد که کالا در محل مشخص‌شده آماده تحویل است.
- اسناد مرتبط: فروشنده باید فاکتور تجاری (Invoice) و هر سند توافق‌شده‌ای را که در قرارداد ذکر شده، ارائه دهد.
- عدم مسئولیت در بارگیری: برخلاف برخی ترم‌های دیگر (مثل FCA یا FOB)، در EX Works فروشنده هیچ الزامی برای بارگیری کالا روی وسیله نقلیه خریدار ندارد. مگر اینکه توافق خاصی بین طرفین صورت گرفته باشد.
مواردی که فروشنده مسئول آنها نیست:
- هزینه‌های حمل‌ونقل: از لحظه‌ای که کالا در اختیار خریدار قرار می‌گیرد، تمامی هزینه‌های حمل (داخلی و بین‌المللی) به عهده خریدار است.
- تشریفات گمرکی: فروشنده هیچ تعهدی برای ترخیص کالا در گمرک مبدأ ندارد. این کار بر عهده خریدار است.
- بیمه حمل کالا: فروشنده وظیفه‌ای برای بیمه کردن کالا ندارد، مگر اینکه طرفین توافق جداگانه‌ای داشته باشند.
به طور کلی در EX Works، فروشنده کمترین میزان ریسک و تعهد را در مقایسه با سایر روش‌های حمل‌ونقل دارد. این روش برای فروشندگانی که نمی‌خواهند درگیر مراحل حمل و ترخیص شوند، ایده‌آل است. اما از طرف دیگر، خریدار باید تجربه کافی در حمل‌ونقل بین‌المللی داشته باشد تا بتواند تمام فرآیندهای بعدی را مدیریت کند.
وظایف و مسئولیت‌های خریدار در شرایط EX Works
در ترم EX Works (تحویل در مبدأ)، بخش عمده مسئولیت‌ها بر عهده خریدار است. در واقع، پس از آماده شدن کالا در محل فروشنده، خریدار باید تمام مراحل حمل، تشریفات گمرکی، بیمه و ریسک‌های مسیر را مدیریت کند. به همین دلیل، این روش بیشتر برای خریدارانی مناسب است که در حمل‌ونقل بین‌المللی تجربه کافی دارند.
مسئولیت‌های خریدار در EX Works:
- دریافت کالا از محل فروشنده:خریدار باید در زمان تعیین‌شده به محل فروشنده (انبار، کارخانه یا محل مورد توافق) مراجعه کرده و کالا را تحویل بگیرد.
- بارگیری کالا: برخلاف ترم‌هایی مثل FOB یا FCA که بارگیری بر عهده فروشنده است، در EX Works خریدار باید خودش بارگیری را انجام دهد. البته اگر توافق خاصی بین طرفین انجام شده باشد، ممکن است فروشنده در بارگیری همکاری کند.
- پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل: از لحظه‌ای که کالا تحویل داده شد، تمامی هزینه‌های حمل داخلی و بین‌المللی بر عهده خریدار است. این شامل هزینه‌های حمل زمینی، دریایی، هوایی یا ریلی می‌شود.
- انجام تشریفات گمرکی مبدأ: در ترم EXW، خریدار باید خودش فرآیند ترخیص گمرکی در کشور مبدأ را انجام دهد. این شامل اخذ مجوزهای لازم، پرداخت عوارض و مالیات‌های مربوطه است.
- پرداخت هزینه‌های بیمه (در صورت نیاز): در EX Works، فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال بیمه ندارد. بنابراین، خریدار در صورت تمایل، باید خودش بیمه حمل کالا را تهیه کند.
- مدیریت ریسک‌های حمل‌ونقل: تمام خطرات و ریسک‌های احتمالی، مثل آسیب دیدن، مفقود شدن یا سرقت کالا، از لحظه تحویل در مبدأ، بر عهده خریدار است.
چالش‌های خریدار در EX Works:
- تشریفات گمرکی مبدأ: در برخی کشورها، انجام ترخیص گمرکی توسط یک شخص خارجی (خریدار) دشوار است. به همین دلیل، برخی کارشناسان توصیه می‌کنند که در معاملات بین‌المللی، ترم FCA (تحویل به حمل‌کننده) به‌جای EXW استفاده شود.
- هزینه‌های اضافی: ممکن است برخی هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده، مثل انبارداری یا تأخیر در حمل، هزینه‌های عملیاتی خریدار را بالا ببرد.
- عدم کنترل بر مراحل اولیه حمل: از آنجا که فروشنده هیچ تعهدی برای بارگیری ندارد، اگر خریدار وسیله نقلیه مناسبی فراهم نکند، ممکن است کالا در زمان مقرر ارسال نشود. به همین جعت توصیه می‌شود از شرکت‌های با تجربه مشاوره بگیری.
حمل‌ونقل مطمئن با شرایط EX Works؛ تخصص ما در ساعی ترابر آرشام!
اگر کالای خود را بر اساس ترم EX Works (تحویل در مبدأ) خریداری کرده‌اید، دیگر نگران مراحل پیچیده حمل‌ونقل، ترخیص گمرکی و بیمه نباشید! گروه نمایندگی کشتیرانی و خدمات بار هوایی ساعی ترابر آرشام با سال‌ها تجربه در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی، همراه مطمئن شما در مدیریت کلیه فرآیندهای حمل دریایی، هوایی و زمینی از مبدأ تا مقصد است.
🔹 دریافت کالا از مبدأ، حتی در صورت عدم همکاری فروشنده
🔹 انجام کلیه تشریفات گمرکی و صدور اسناد حمل در کمترین زمان
🔹 بیمه بار برای کاهش ریسک‌های حمل‌ونقل بین‌المللی
🔹 حمل سریع و مقرون‌به‌صرفه با بهترین خطوط کشتیرانی و هوایی و راهکارهای زمینی
🔹 پشتیبانی بیست و چهار ساعته در هفت روز هفته
با ساعی ترابر آرشام، دیگر نگران پیچیدگی‌های EX Works نباشید! ما تمام مراحل را از دریافت کالا تا تحویل در مقصد نهایی به‌صورت حرفه‌ای مدیریت می‌کنیم.
نکات کلیدی برای معامله با ترم EX Works
استفاده از EX Works (تحویل در مبدأ) در معاملات بین‌المللی می‌تواند به کاهش تعهدات فروشنده کمک کند، اما خریدار را با مسئولیت‌های زیادی مواجه می‌سازد. بنابراین، در هنگام استفاده از این ترم، چند نکته کلیدی را باید در نظر گرفت. اول از همه، خریدار باید توانایی مدیریت حمل‌ونقل را داشته باشد، زیرا تمام مراحل حمل، بیمه و ترخیص بر عهده اوست. اگر خریدار تجربه کافی نداشته باشد، ممکن است با هزینه‌های اضافی و مشکلات گمرکی مواجه شود. همچنین، محل دقیق تحویل کالا باید به‌طور شفاف در قرارداد ذکر شود تا از بروز اختلاف جلوگیری شود. در شرایط استاندارد EXW، فروشنده مسئول بارگیری نیست، بنابراین خریدار باید از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.
یکی دیگر از چالش‌های EX Works، محدودیت‌های قانونی گمرک در برخی کشورها است. در برخی موارد، خریدار خارجی نمی‌تواند ترخیص گمرکی در کشور فروشنده را انجام دهد که ممکن است منجر به تأخیر یا هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده شود. از سوی دیگر، چون ریسک‌های حمل از لحظه تحویل کالا بر عهده خریدار است، استفاده از بیمه حمل‌ونقل بین‌المللی ضروری است تا از زیان‌های احتمالی جلوگیری شود. علاوه بر این، هزینه‌های پنهان مانند هزینه‌های حمل داخلی، گمرک و مالیات صادراتی ممکن است در مجموع هزینه‌های بیشتری نسبت به روش‌های دیگر ایجاد کند.
از نظر مدارک حمل‌ونقل، فروشنده در EX Works هیچ تعهدی برای ارائه اسناد خاصی ندارد، مگر اینکه در قرارداد توافق شده باشد. بنابراین، خریدار باید از قبل درباره مدارک موردنیاز مانند فاکتور تجاری، لیست بسته‌بندی، گواهی مبدأ و مجوزهای لازم با فروشنده هماهنگ کند. در نهایت، EX Works بیشتر برای خریدارانی مناسب است که دانش و تجربه کافی در حمل‌ونقل بین‌المللی دارند و می‌خواهند کنترل کاملی بر فرآیند حمل داشته باشند. اما اگر خریدار نیاز به کمک فروشنده در مراحل گمرکی یا بارگیری دارد، ترم‌هایی مانند FCA یا FOB می‌توانند گزینه‌های بهتری باشند.
مقالات و نوشته‌های مرتبط
لجستیک خود را هوشمندانه مدیریت کنید.
با برنامه‌ریزی دقیق و انتخاب راهکارهای بهینه حمل‌ونقل، هزینه‌ها را کاهش داده و سرعت ارسال را افزایش دهید. حمل‌ونقل بین‌المللی آسان‌تر از همیشه، وقتی هوشمندانه تصمیم بگیرید!
